#အလုပ္သမားေန႔(ေမေဒး)ဆိုတာ ဘာလဲ

■အလုပ္သမားေန႔(ေမေဒး)■
===============
အလုပ္သမားေန႔(ေမေဒး)သည္ ကမာၻ႔အလုပ္သမား လႈပ္ရွားမႈသမိုင္းတြင္ ႀကီးျမတ္ၿပီး ဂုဏ္ေရာင္ထြန္းေျပာင္ခ့ဲသည့္ အထင္ရွားဆုံးေသာ မွတ္တိုင္ႀကီးျဖစ္သည္။
၁၈၉၀ခုႏွစ္ ေမလ (၁)ရက္ေန႔မွ စတင္၍ ကမာၻႏွင့္ ႏိုင္ငံမ်ားစြာတြင္ အလုပ္သမားေန႔(ေမေဒး) အထိမ္းအမွတ္ပဲြႀကီးမ်ား က်င္းပၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မူကား ၁၉၃၈ခုႏွစ္ ေမလ (၁)ရက္ေန႔မွ ပထမအႀကိမ္က်င္းပႏိုင္ခ့ဲ၏။ (၄၈)ႏွစ္ ေနာက္က်၍ က်င္းပႏိုင္ခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။
၂၀၁၈ခုႏွစ္ ေမလ (၁)ရက္ေန႔တြင္ က်ေရာက္မည့္ အလုပ္သမားေန႔(ေမေဒး)သည္ (၁၂၈)ႀကိမ္ေျမာက္ျဖစ္သည္။
ေမေဒးေန႔ အလုပ္သမားတိုက္ပဲြကို အေမရိကန္ အလုပ္သမားမ်ားက စတင္ခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ "ေမေဒးအစ အေမရိကန္က"ဟု ေျပာဆိုခ့ဲၾကသည္။
၁၈၈၆ခုႏွစ္၊ ေမလ (၁)ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ခ်ီကာဂိုၿမိဳ႕ကို ဗဟိုျပဳ၍ နယူးေယာက္၊ ဗယ္တိမို၊
ဝါရွင္တန္၊ ပီဂူရီ၊ စင္စင္တီ၊ စိန္႔လူးဝစ္၊ ပစ္ဗတ္ႏွင့္ ဒက္ထရိုက္ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ အလုပ္ခ်ိန္(၈)နာရီသတ္မွတ္ေပးေရး ဆႏၵျပပဲြမ်ား က်င္းပခ့ဲၾကသည္။
ခ်ီတာဂိုၿမိဳ႕၌ ေမလ (၃)ရက္ေန႔တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စည္းကမ္းတက် ဆႏၵျပပဲြမ်ားကို အစိုးရႏွင့္ အရင္းရွင္ႀကီးမ်ားက ရက္စက္စြာ လက္နက္မ်ားႏွင့္ ပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းခ့ဲသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အလုပ္သမား (၆)ေယာက္ ေသဆုံးရၿပီး ရာေပါင္းမ်ားစြာ အျပင္းအထန္ ဒဏ္ရာရရွိခ့ဲၾကသည္။ ယင္းျဖစ္စဥ္ကို မခံမရပ္ႏိုင္ၾကေသာ အလုပ္သမား ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာတို႔သည္ ေမလ (၄)ရက္ေန႔၌ ေဟးမတ္ကက္ကြင္းျပင္တြင္ စုေဝး၍ ေအးခ်မ္းစြာ လူထုအစည္းအေဝးႀကီး က်င္းပခ့ဲသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ထပ္မံ၍ လက္နက္ကိုင္ စစ္တပ္ႏွင့္ ပုလိပ္မ်ားက ပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းျပန္ရာ အလုပ္သမား (၄)ေယာက္ႏွင့္ ပုလိပ္(၇)ေယာက္ ေသဆုံးရသည္။ ယင္းျဖစ္စဥ္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အလုပ္သမား ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ (၁)ပါဆင္၊ (၂)စပိုင္၊ (၃)ဖစ္ခ်ာ ႏွင့္ (၄)အိန္ဂ်ယ္ တို႔အား ဆူပူမႈ ဖန္တီးၾကသည္ဟူေသာ လုပ္ႀကံစြပ္စဲြခ်က္ျဖင့္ ေသဒဏ္အျပစ္ေပးလိုက္သည္။ က်န္ အလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုလည္း အစိုးရက ေထာင္ဒဏ္၊ ေငြဒဏ္၊ ျပည္ႏွင္ဒဏ္စေသာ
အျပစ္ဒဏ္မ်ား ေပးလိုက္သည္။
အလုပ္သမားတို႔၏ ေသြးေျမက် တိုက္ပဲြမ်ားကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ၁၈၈၈ခုႏွစ္ စိန္႔လူးဝစ္ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပသည့္ အေမရိကန္ အလုပ္သမားအဖဲြ႕ခ်ဳပ္ ညီလာခံတြင္ ထပ္မံ၍ အလုပ္ခ်ိန္ (၈)နာရီ တိုက္ပဲြကို စနစ္တက် ျပင္ဆင္မႈမ်ားျဖင့္ ဆက္လက္တိုက္ပဲြဝင္ရန္ ဆုံးျဖတ္လိုက္သည္။ ၎ ညီလာခံ၌ပင္ ၁၈၉၀ခုႏွစ္မွ အစျပဳ၍ ေမလ (၁)ရက္ေန႔ကို အလုပ္သမားတိုက္ပဲြေန႔(ေမေဒး)အျဖစ္ သတ္မွတ္က်င္းပရန္ ဆုံးျဖတ္ျပ႒ာန္းလိုက္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကမာၻတြင္ "ေမေဒးအစ အေမရိကန္က"ဟု သမိုင္းစဥ္တြင္ ဥဒါန္းတင္ က်န္ရစ္ခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အလုပ္သမားေန႔(ေမေဒး)ကို ၁၉၃၈ခုႏွစ္တြင္မွ စတင္က်င္းပႏိုင္ခ့ဲျခင္းေၾကာင့္
၂၀၁၈ခုႏွစ္ ေမလ (၁)ရက္ေန႔တြင္ က်ေရာက္မည့္ အလုပ္သမားေန႔(ေမေဒး)သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ဆိုလွ်င္ (၈၀)ႀကိမ္ေျမာက္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကမာၻ႔အလုပ္သမားထုႏွင့္အတူ တခ်ိန္တည္းတရက္တည္း က်င္းပႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားမွာ ဤသို႔ပင္တည္း။
အခ်ိန္ကား ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ ေရာက္ရွိေနေသာ ကာလ။ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕ အရင္းရွင္ႀကီးမ်ားအား သပိတ္လက္နက္ျဖင့္ တုန္႔ျပန္တိုက္ခိုက္ေနသည့္ အခ်ိန္ ျဖစ္သည္။
အရင္းရွင္အလုပ္ရွင္မ်ားသည္ ျမန္မာအလုပ္သမားမ်ားအေပၚ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္၍ ေသြးစုပ္အျမတ္ထုတ္ေနၾက၏။
ထို႔ေၾကာင့္ ေက်ာမဲြလူတန္းစား ဆင္းရဲသား အေျခခံအလုပ္သမားမ်ား၏ ပစၥည္းမ့ဲေဒါသမ်ားသည္ အထြတ္အထိပ္သို႔ ေရာက္ရွိေနၾက၏။ "ဖိလွ်င္ၾကြ ထိလွ်င္ထ" ဟူေသာ ေၾကြးေၾကာ္သံႏွင့္အညီ ေသြးဆူေနေသာ အလုပ္သမားမ်ားသည္ ယမ္းပုံမီးက် ေဒါသူပုန္ထကာ မခံမရပ္ႏိုင္ေအာင္ ဆူပူလႈပ္ရွားၾကေလေတာ့သည္။
သပိတ္ သပိတ္ ေမွာက္ ေမွာက္
မီးတုတ္ မီးတုတ္ ရိႈ႕ ရိႈ႕
သူပုန္ သူပုန္ ထ ထ
သခင္မ်ိဳးေဟ့ ဒို႔ဗမာ
ဓနရွင္ေတြ ပ်က္စီးပါေစ
အေရးေတာ္ပုံ ေအာင္ရေစ
ဟူေသာ ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားသည္ ေခ်ာက္ေရနံေျမတြင္ ပ့ဲတင္ထပ္ ဆူညံသြားသည္။ သုံးေရာင္ခ်ယ္ တူတံစဥ္အလံႀကီးကို ဝင့္ၾကြားစြာ လႊင့္ထူလ်က္ သပိတ္ေမွာက္အလုပ္သမားမ်ားသည္ လက္သီး၊ လက္ေမာင္းမ်ားကို က်စ္က်စ္ပါေအာင္ဆုပ္ကာ အရင္းရွင္းအလုပ္ရွင္မ်ားကို အံတုဖက္ၿပိဳင္ၾကသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အလုပ္သမားလႈပ္ရွားမႈသမိုင္းတြင္ ဂုဏ္ေရာင္ထြန္းေျပာင္ခ့ဲသည့္ အထင္ရွားဆုံးေသာ မွတ္တိုင္ႀကီးကို ၁၉၃၈ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ၊ (၈)ရက္ (၁၂၉၉ခုႏွစ္၊ ျပာဆိုလဆန္း (၈)ရက္ စေနေန႔)တြင္ ေခ်ာက္ေရနံေျမသပိတ္ႀကီးမွ စတင္ခ့ဲသည္။
ေခ်ာက္အလုပ္သမား အစည္းအရံုးမွ အမႈေဆာင္(အလုပ္သမား) သခင္ခင္သည္ အစည္းအရံုးကိစၥတစ္ခုအတြက္ ေရနံေခ်ာင္းသို႔ သြားေရာက္ရန္ ကုမၸဏီအာဏာပိုင္မ်ားထံသို႔ စည္းကမ္းတက် ခြင့္(၂)ရက္ ေတာင္းဆိုရာ ခြင့္(၁)ရက္ ရရွိခ့ဲသည္။ သို႔ရာတြင္ သခင္ခင္သည္ အလုပ္ျပန္ဆင္းရမည့္ (၇.၁.၁၉၃၈)ရက္ေန႔တြင္ အခ်ိန္မွီ
ျပန္လည္မေရာက္ရွိျခင္းေၾကာင့္ အလုပ္(၁)ရက္ ပ်က္ကြက္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ (၈.၁.၁၉၃၈)ရက္ေန႔ အလုပ္ခြင္သို႔ ဝင္ေရာက္သည့္ေန႔တြင္ ခြင့္မရဘဲ အလုပ္(၁)ရက္ ပ်က္သည္ဟူေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ကုမၸဏီမွ စာနီေပးကာ အလုပ္မွ လုံးဝထုတ္ပယ္လိုက္သည္။
ထိုသို႔ ကုမၸဏီက သခင္အား အလုပ္မွ ထုတ္ပယ္
လိုက္သည့္ သတင္းသည္ တစ္မဟုတ္ခ်င္း
ေခ်ာက္ေရနံေျမ အလုပ္သမားအားလုံးသို႔ ပ်ံ႕ႏွ႔ံသြားသည္။ အလုပ္သမားမ်ားသည္ မေက်မနပ္ျဖစ္ကာ
ေခ်ာက္ ဘီအိုစီ ဗဟိုရံုးႀကီးဆီသို႔ ခ်ီတက္၍ သပိတ္စတင္ေမွာက္လိုက္ၾကသည္။
တစ္ၿပိဳင္တည္း လိုလိုလည္း ႀကိဳတင္စီစဥ္ထားမႈ လုံးဝမရွိဘဲႏွင့္ တစ္နာရီအတြင္း ေခ်ာက္ေရနံေျမ အလုပ္ဌာန အသီးသီးမွ သပိတ္ေမွာက္ အလုပ္သမား (၅၀၀၀)ေက်ာ္တို႔သည္ ေညာင္ျဖဴပင္ရပ္ရွိ ေဘာလုံးကြင္းႀကီးထဲတြင္ စုရံုးမိၾကေလသည္။
ထို႔ေနာက္ ယင္း(၈.၁.၁၉၃၈)ရက္ေန႔ သပိတ္ေမွာက္ လူထုအစည္းအေဝးႀကီးက အလုပ္သမားမ်ား ဆုံးရံႈးနစ္နာေနသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ေတာင္းဆိုခ့ဲၾကသည္။ ဘီအိုစီအမွဴးျပဳေသာ အရင္းရွင္ႀကီးမ်ားသည္ အစိုးရအကူအညီျဖင့္
လက္နက္ကိုင္ ပုလိပ္မ်ားကို ေစလႊတ္၍ အလုပ္သမား သပိတ္တိုက္ပဲြမ်ားကို အျပင္းအထန္ ႏွိမ္နင္းေခ်မႈန္းပစ္ရန္ စီမံခ့ဲၾကသည္။
ပထမဦးစြာ ေခ်ာက္ေရနံေျမ အလုပ္သမားအစည္းအရံႈး၏ ဒုတိယဥကၠ႒ သခင္သင္ ႏွင့္ စည္းရံုးေရး အတြင္းေရးမွဴး သခင္ထြန္းခင္တို႔အား ပုဒ္မ-၁၀၇၊ ၁၀၈ အရ ဖမ္းဆီးတရားစဲြဆိုကာ ေထာင္ဒဏ္(၆)လခ်မွတ္လိုက္သည္။ သပိတ္ေမွာက္ အလုပ္သမား အိမ္ေထာင္စု ရာေပါင္းမ်ားစြာတို႔အား ကုမၸဏီတန္းလ်ား(ေနအိမ္)မ်ားမွ အဓမၼေမာင္းႏွင္ခ်ျခင္း၊
ေရ မီး လုံးဝမေပးဘဲ ျဖတ္ေတာက္ပစ္ျခင္း၊ အလုပ္သမားတန္းလ်ားမ်ားကို လက္နက္ကိုင္ စစ္ပုလိပ္တပ္မ်ား ဝိုင္းရံခ်ထား၍ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း၊ ရာဇာဝတ္မႈခင္းမ်ားႏွင့္ ေသြးထြက္သံယိုမႈမ်ား
ျဖစ္ပြားေအာင္ နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ ယုတ္မာခ့ဲၾကသည္။
နယ္ခ်ဲ႕အရင္းရွင္မ်ားႏွင့္ အစိုးရသည္ သပိတ္ေမွာက္အလုပ္သမားထုအေပၚမီးကုန္ယမ္း
ကုန္ေအာင္ နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ ရက္စက္ယုတ္မာစြာ ၿဖိဳဖဲြဖ်က္ဆီးေသာ္လည္း ညီညႊတ္ေနေသာ သပိတ္ႀကီးမွာ မၿပိဳကဲြမပ်က္စီးဘဲ ျမန္မာ့အလုပ္သမား လႈပ္ရွားမႈ
သမိုင္းတြင္ ေမာ္ကြန္းတိုင္တစ္ခုအျဖစ္ ပထမဆုံးေမေဒးကို က်င္းပခ့ဲၾကသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပထမဆုံးက်င္းပခ့ဲေသာ ေမေဒး၏ ဘူမိနက္သန္အရပ္မွာ ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕ ဆုံတိုက္ရပ္ကြက္ရွိလည္ေပၚေက်ာင္းတန္ေဆာင္းႀကီး
ပင္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၃၈ခုႏွစ္မွ စတင္၍ အလုပ္သမားေန႔(ေမေဒး)ကို က်င္းပႏိုင္ခ့ဲၿပီး ၁၉၄၈ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား လြပ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလာေသာ အခါတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေမေဒးေန႔ကို ေဂဇက္ဝင္ရံုးပိတ္ရက္အျဖစ္ ျပ႒ာန္းခ့ဲသည္။
ေမေဒးေန႔ အခမ္းအနားကို က်င္းပရျခင္းသည္ အၿငိမ့္ကျပေဖ်ာ္ေျဖေပးသည့္ အဆင့္မွ်သာ မဟုတ္ဘဲ အေရးႀကီးေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားပါဝင္ပါသည္။ ယင္း ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားမွာဆိုလွ်င္
(၁)ေမေဒးကို ေမြးဖြားေပးလိုက္တ့ဲ ႏိုင္ငံတကာက အလုပ္သမား ရဲေဘာ္မ်ားနဲ႔ ကိုယ့္တိုင္းျပည္အတြင္းရွိ အလုပ္သမား ရဲေဘာ္မ်ားရဲ႕ တိုက္ပဲြဝင္စိတ္ဓာတ္ကို အေလးအျမတ္ထား ဂုဏ္ျပဳၾကရန္။
(၂)ႏိုင္ငံတကာအလုပ္သမားေတြနဲ႔ မိမိတို႔ တေသြးတည္းတသားတည္း တည္ရွိေၾကာင္း ျပသရန္။
(၃)အလုပ္သမားေတြရဲ႕ ေသြးစည္းညီညြတ္မႈ အင္အားကို ထုတ္ေဖာ္ျပသရန္။
(၄)မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ လူမႈဘဝတိုးတက္ျမင့္မားေရး တိုက္ပဲြစဥ္အဆင့္ဆင့္ကို ေရွ႕သို႔တစ္ဆင့္တိုးျမွင့္၊ တြန္းေဆာ္ေပးရန္။ စသည့္အခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။
အလုပ္သမားေန႔(ေမေဒး)သည္ အလုပ္သမားထုရဲ႕ အသက္၊ ေသြး၊ ေခြ်းမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးေပးဆပ္ခ့ဲၿပီးမွ ျဖစ္ေဖာ္လာေသာ သမိုင္းဝင္ေန႔ျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ "အလုပ္သမားမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ား အျပည့္အဝရရွိႏိုင္ၾကဖို႔ ျမန္မာျပည္အလုပ္သမားထုတရပ္လုံး ေသြးစည္းညီညြတ္ၾကပါစို႔"ဟု ႏိႈးေဆာ္တိုက္တြန္းအပ္ပါသည္။
ကိုးကားမီွၿငိမ္း>>>
(၁)ျမန္မာႏိုင္ငံအလုပ္သမားလႈပ္ရွားမႈသမိုင္း(သခင္လြင္)။
(၂)အလုပ္သမားဂ်ာနယ္ပါ ေဆာင္းပါးမ်ား။
ဟိန္းမင္း(ျမန္ေအာင္ေရနံေျမ)
မူးရင္းေရးသူ Thanks you
credit