အာသွ်နီဝန္း ရွင္ရဟန္း ဆရေတာ္ဦးဥတၱမေႀကာင္း

ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ(ငယ္နာမည္.ေပၚထြန္ေအာင္)ကို ၁၈၇၉၊ ဒီဇင္ဘာလ(၂၇)ရက္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္

စစ္ေတြၿမိဳ႔၊ ရူပရပ္ အဖဦးျမ၊ အမိ ေဒၚေအာင္ေက်ာ့ျဖဴ ရို႕မွ မီြးဖြားပီးခသည္။ သက္ေတာ္ (၁၆) ႏွစ္အရြယ္မွာ မိဘမ်ားက ေမာင္သွ်င္ဝတ္ပီးသျဖင့္ ရွင္ဥတၱမဟူေသာ ဘြဲ႔နာမည္တြင္လာသည္။

. နက္နဲေရ
ပိ႗ကတ္စာပီမ်ားကို ပခုကၠဴျမိဳ႔ ေရစၾကိဳတိုက္တြင္လည္းေကာင္း၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ကာလကတၱားၿမိဳ႔တြင္ လည္း ေကာင္း ဆည္းပူး ေလ့လာခဖူးသည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ေရွးခိုက္ အမ်ိဳးသားေကာလိပ္တစ္ခုမွာ ပါဠိႏွင့္
ဗုဒၵ¨ဘာသာ စာပီဆိုင္ရာ ယာယီပါေမာကၡအျဖစ္ ဝင္ေရာက္ေဆာင္ရြက္ခသည္။ အိႏၵိယတြင္ ဟိႏၵဴမဟာဆပ္ဗာအသင္းၾကီး၏ ဥကၠဌအျဖစ္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ခံခရသည္။

အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ ၈ ႏွစ္ၾကာ နီထိုင္ချပီးေနာက္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံသို႔ ပညာသင္လားေရာက္ခသည္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံတြင္ သင္ၾကားနီစဥ္ ရုရွား-ဂ်ပန္စစ္ပြဲ (၁၉ဝ၄-ဝ၅) တြင္ ဂ်ပန္က အင္အားၾကီးမားေသာ ျပိဳင္ဘက္ရုရွားကို
အႏိုင္ရလိုက္သည္ကို တိြ႕ရျပီး ေနာက္။ ယင္းအခ်ိန္က အာရွသားရို႔အတြက္ ဂ်ပန္သည္ ဂုဏ္ယူစရာျဖစ္သည္လို႔
ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက ယံုၾကည္စြာအတိုင္း ၁၉ဝ၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၄ ရက္နိန္႔မွာ ရန္ကုန္ကဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ခြာခသည္။ ဂ်ပန္မွာ ၂ ႏွစ္ၾကာ ပညာသင္ၾကားချပီး ၁၉ဝ၉ ခုႏွစ္၌ ဂ်ပန္တြင္ တရုတ္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္နီေရ ေဒါက္တာဆြန္ယက္ဆင္က ဆရာေတာ္ကို ေလး စားချပီး
တရုတ္ျပည္သို႔ သူႏွန္႔အတူ လိုက္ဖို႔ပင့္လို႔ တရုတ္ျပည္သို႔ ေလ့လာေရးအနီနန္႔လားေရာက္ခသည္။ ယင္းအခ်ိန္ကပင္ ဦ းဥတၱမသည္ အာရွအင္အားၾကီးႏိုင္ငံမ်ား၏ အေရးပါမႈကို ေလ့လာသိဟိသတိျပဳႏိုင္ခသည္။

၁၉ဝ၆ ေမလမွာ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ေသာ ဝိုင္အမ္ဘီေအ ေခၚ ဗုဒၶြကလ်ာဏယုဝအသင္း၏ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား အရွိန္အဟုန္ရရန္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက ဝင္ေရာက္အားပီးကူညီခသည္။ ယင္းအခါက သူရိယသတင္းစာမွာ ဆရာေတာ္၏ ႏိုင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ပံု မ်ားကို အထူးအားပီးေဖာ္ျပေေသာ သတင္းစာၾကီး ျဖစ္ခသည္။

ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ တုိက္တြန္းခ်က္ျဖင့္ ၁၉၂ဝခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ သံဃာ့သမဂၢ အဖြဲ႔ေပါင္း (၃ဝ) ေက်ာ္မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား အစည္းအေဝးကို ရန္ကုန္ျမိဳ႔တြင္ က်င္းပႏိုင္ခသည္ ။ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဦးဥတၱမ ႏိုင္ငံေရးမ်ိဳးစိခ်ပီးခေရ အဟုန္ေၾကာင့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ စတင္ေမွာက္ၾကသည္။ ယင္းပိုင္ ျမန္မာျပည္သူမ်ား မေက်မနပ္ျဖစ္နီဂတ္ေကေလ့ မိမိရို႕၏ ဆႏၵကို ဖြင့္ဟ ထုတ္ျပျခင္း မျပဳဝံ့ ျဖစ္နီခ်ိန္တြင္ ဆရာေတာ္က ဘုရင္ခံ ကရက္ေဒါက္ပါးကို စာတစ္ေစာင္ ရီြးပို႔လိုက္သည္။ ယင္းစာမွာ “ ဆာရယ္ ဂ်ီနယ္ ကရက္ေဒါက္ မင္း- ျမန္မာျပည္က ထြက္လား” ဟုဆိုထားသည္။ အဆိုပါႏွင္စာကို သူရိယ သတင္းစာက ထည့္ သြင္းေဖာ္ျပခရာမွာ တစ္တိုင္းျပည္လံုး မ်က္လံုးျပဴးအံ့အားသင့္လားခေရ။
ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္၁၉၂၁ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၃ ရက္နိန္႔တြင္ ဖ်ာပံုခရိုင္ ေဒးဒရဲျမိဳ႔နယ္ ဆူးကလပ္ေရြာတြင္ “လိပ္အခြံ ခြာရမည္” ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ ျဖင့္ တရားေဟာေျပာမႈေၾကာင့္ မတ္လ ၃ဝ ရက္ေန႔တြင္ အစိုးရအၾကည္ညိဳပ်က္ေအာင္တရားေဟာသည္ဟုဆိုကာ ရာဇသတ္ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၂၄ (က) အရ ေက်ာင္းကုန္းျမိဳ႔နယ္မွာဆရာေတာ္က ိုအဂၤလိပ္အစိုးရကဖမ္းခသည္။ ဆရေတာ္သည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ႏိုင္ငံေရးမႈျဖင့္ ပထမဆံုး အျပစ္ပီး ခံရေသာသူျဖစ္ သည္။ယင္းပိုင္ျမန္မာျပည္သူအားလံုးအတြက္ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔ပမာ ႏိုင္ငံေရး မ်က္စိဖြင့္ပီးခသူျဖစ္သည္။ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ျမိဳ႔လံုးကြၽတ္အစည္းအေဝးၾကီးေခၚ၍ “အစိုးရလုပ္စြာမေကာင္းလွ်င္ မေကာင္းဟု ေဝဖန္ခြင့္စြာ လူ႔အခြင့္အေရးပဲ၊ ယင္းအခြင့္အေရး စြာ ငါရို႔မွာဟိရမည္။ ယင္းေၾကာင့္ ငံု႔မခံေက့”ဲ စေသာ အစိုးရဆန္႔က်င္ေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရးႏွင္႔ လူ႔အခြင့္အေရး တရားတကိုအၾကီးက်ယ္ေဟာခ သည္။

ယင္းပိုင္ေဟာေျပာျပီး ၇ ရက္အတြင္းမွာပင္ ဆရာေတာ္စြာ အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ျပီး အၾကည္ညိဳပ်က္ျပားေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္ေရဆိုဗ်ာ ရန္ကုန္တြင္ ဖမ္းဆီးခံရသည္။ ဆရာေတာ္သည္ အလုပ္ၾကမ္းနန္႔ ေထာင္ဒဏ္ သံုးႏွစ္ ဒုတိယအၾကိမ္ အျပစ္ပီး ခံခရသည္။

ဦးဥတၱမသည္ ၁၉၂၇ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ၃ႏွစ္အက်ဥ္းက်ခံဘဝမွ လြတ္ေျမာက္လာျပီး မတ္လ (၂ဝ)ရက္ေန႔၌ ပဲခူးျမိဳ႔တြင္ က်င္းပေသာ သံဃာေတာ္မ်ားၾသဝါဒခံ ဦးစိုးသိ္မ္းၾကီးမွဴးေသာ ျမန္မာအသင္းခ်ဳပ္ၾကီး (ဂ်ီစီဘီေအ)၏ ၁၄ ၾကိမ္ေျမာက္ အစည္း အေဝးသို႔ တတ္ေရာက္ျပီး သကၤန္းရံုကိုဖယ္၍ ေထာင္ဝတ္ေထာင္စားျဖင့္ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခသည္။

ဦးစိုးသိမ္းက “ပရိသတ္ိတျမင္ဂတ္လား။ မ်က္ရည္က်ရံုႏွင့္ အိမ္ျပန္လားသင့္လား။ အမ်ားၾကီးအေရးၾကီးသည္။ ယခု မ်က္ရည္က် ျခင္းစြာ အမ်ိဳးသားေရးအတြက္ မ်က္ရည္က်ျခင္းျဖစ္သည္။ သာသနာေတာ္ေၾကာင့္ မ်က္ရည္က်ျခင္းျဖစ္သည္။ ဘုရားရွင္ ခြင့္ျပဳေသာသကၤန္းကို ခြၽတ္၍ အာဏာတန္ခိုးျဖင့္ ဦးဥတၱမကို ညွဥ္းပမ္းႏွိပ္စက္သည္။ အဂု အခ်ိန္ကစ၍ မိမိအသက္ကို မငဲ့ဘဲ ေဆာင္ရြက္ရမည္” ဟု ငို၍ေျပာေလသည္ဟု စစ္ကိုင္းဟန္တင္၏ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္မွတ္တမ္း (၃) တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

မိမိတြင္ရွိသမွ် ဉာဏ္အား ခြန္အားတိနန္႔ အစြမ္းကုန္ထုတ္သံုးပီးဆပ္ခေရ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ ဗမာလြတ္လပ္ေရးမရခင္ (၉)ႏွစ္အလို ၁၉၃၉ခုႏွစ္တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူလခပါသည္။ ဆရာေတာ္ပ်ံလြန္ေတာ္မူေရနိန္႔ကို ထိုစဥ္ကရွိခဲ့ေသာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က “ဦးဥတၱမေန႔” အျဖစ္ တရားဝင္ သတ္မွတ္ေၾကညာေပးခဲ့သည္။ ေရႊတိဂံု ေျခေတာ္ရင္း ေတာ္ဖက္မုခ္အနီးရွိ ကန္ေတာ္မင္ပန္းၿခံကို “ဦးဥတၱမ ပန္းၿခံ” အျဖစ္သတ္မွတ္ပီးခသည္။ အလားတူ စစ္ေတြၿမိဳ႔တြင္ဦးဥတၱမပန္းၿခံ တခု ျပဳလုပ္ပီးခပါသည္။ ေယေကေလ့ဂနိခါ ကန္ေတာ္မင္ပန္းၿခံက “ဦးဥတၱမ အရုပ္ကိုဖယ္ပနာ မထင္မရွားဗမာႏိုင္ငံေရးသမားဦးဝိစာရကိုအစားထိုးပလိုက္ဗ်ာလ္။ ကန္ေတာ္မဂၤလာပန္းျခံထဲကဆရာေတာ္အရုပ္သည္ေခ်ာက္ထဲခ်နိဂုံခ်ဳပ္လခဗ်ာလ္။
............

လန္းဆန္း.

. ..